Συμπληρώματα διατροφής το καλοκαίρι; Ναι, αλλά ποια;

Αυτό βέβαια, είναι η μισή αλήθεια, αν σκεφτεί κανείς ότι τα συμπληρώματα διατροφής περιέχουν συμπυκνωμένα θρεπτικά συστατικά τροφών τα οποία έχουν αποδείξει μέσα από πολυάριθμες μελέτες των τελευταίων δεκαετιών, τη συμβολή και ωφελιμότητά τους στη γενικότερη ποιότητα υγείας του οργανισμού, τουλάχιστον στο κομμάτι που αφορά την πρόληψη ασθενειών. Κάτι το οποίο φανερώνει, οτι η χρησιμότητα τους και η φαρμακολογική τους παρέμβαση, είναι ανεξάρτητη από την εποχή, αρκεί βέβαια η λήψη τους να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του οργανισμού. Παρ' όλ' αυτά, η κάθε εποχή δημιουργεί αυτές τις επιπλέον ανάγκες που κάνει ένα συμπλήρωμα ωφέλιμο και φαρμακολογικά χρήσιμο έως και αναγκαίο, μέσα σε ένα περιβάλλον όπου η ηλιακή ακτινοβολία μαζί με την υπάρχουσα μόλυνση του περιβάλλοντος, δημιουργούν ένα πολύ επικίνδυνο συνεργικό μείγμα, γεγονός το οποίο κάνει την πρόληψη και προστασία όχι μόνο του δέρματος αλλά και όλων των ιστών να βρίσκεται στο επίκεντρο.

Οι υψηλές θερμοκρασίες, η έκθεση στον ήλιο, η έντονη εφίδρωση, η πολύωρη ως επί των πλείστων παραμονή στη θάλασσα και την παραλία, καθώς και οι εντονότερη σωματική δραστηριότητα λόγω ευνοϊκότερων κλιματολογικών συνθηκών, δημιουργεί μία ελαφρά ανακατεύθυνση της σύστασης στη λήψη των συμπληρωμάτων διατροφής. Ποια είναι όμως αυτά τα θρεπτικά συστατικά τα οποία κρίνεται ωφέλιμη η πρόσληψή τους και από συμπληρωματικές πηγές κατά τους καλοκαιρινούς μήνες; Ας τα δούμε με τη σειρά.

Η γνωστή σε όλους μας Βιταμίνη C πιστεύεται – μεταξύ άλλων – ότι έλαβε το αρχικό γράμμα από τη λέξη C-ollagen. Η περιεκτικότητα της στο δέρμα έχει αποδειχθεί ό,τι μπορεί να είναι έως και δεκαπλάσσια σε σχέση με άλλους ιστούς ασκώντας τόσο προστατευτική όσο και ρυθμιστική στη σύνθεση ινών κολλαγόνου δράση, εξασφαλίζοντας την λειτουργικότητα και ελαστικότητα του δέρματος. Μελέτες, έχουν δείξει, ότι, τα επίπεδα βιταμίνης C είναι δραματικά χαμηλά σε φωτοκατεστραμένο και γηρασμένο δέρμα, καθώς τα επίπεδα ελευθέρων ριζών και οξειδωτικού stress είναι σημαντικά υψηλά, με αποτέλεσμα τόσο η επιδερμίδα όσο και το δέρμα να κινδυνεύουν με σημαντικότατες βλάβες. Συνεπώς ή καθημερινή συμπληρωματική λήψη ακόμα και υψηλότερων δόσεων βιταμίνης C, καθισταται άκρως ωφέλιμη και προστατευτική τους καλοκαιρινούς μήνες.1

Η ομάδα των  καροτενοειδών με κυρίαρχο πρεσβευτή το β-καροτένιο και ακολούθως την ασταξανθίνη, το λυκοπένιο, τη λουτεϊνη, τη ζεαξανθίνη κ.α. έχει αποδειχθεί ότι ασκεί σημαντική προστατευτική δράση στα λιπίδια του δέρματος, από την επιβλαβή δράση της ηλιακής ακτινοβολίας, διατηρώντας έτσι την αντιοξειδωτική άμυνα και ακεραιότητα των επιδερμικών κυττάρων σε σημαντικά υψηλό βαθμό. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι πολλά συνθετικά παράγωγα των καροτενοειδών, έχουν χρησιμοποιηθεί ως αντικαρκινικά φάρμακα, ενώ τα φυσικά καροτενοειδή έχουν ευρεία εφαρμογή στην κοσμητολογία και δερματολογία κατά της φωτογήρανσης, της ψωρίασης, της ακμής, με ισχυρές αναπλαστικές ιδιότητες.2 Συνεπώς, η συμπληρωματική τους λήψη, με τις συστάσεις των επαγγελματιών υγείας, είναι κάτι περισσότερο από ευεργετική κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Εδώ, θα πρέπει να τονιστεί και η ευεργετική επίδραση της λουτεϊνης στη διατήρηση της φυσιολογικής λειτουργίας της όρασης καθώς η μεγαλύτερη παραμονή και έκθεση στον ήλιο επιβαρύνει με οξειδωτικές βλάβες τον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού.

Η βιταμίνη Ε (και κυρίως η α-τοκοφερόλη) και η συμβολή της στην υγεία του δέρματος είναι αποδεδειγμένη και ευρέως διαδεδομένη καθώς είναι μία από τις πιο ισχυρές αντιοξειδωτικές ουσίες – βιταμίνες με πολυεπίπεδο όφελος στη γενικότερη υγεία και κυρίως στα λιπίδια του δέρματος όπου και υπάρχει σε αφθονία ώς αποθήκες μεγάλων ποσοτήτων. Μελέτες έχουν δείξει, ότι η υπεριώδης ακτινοβολία, εξαντλεί τα επίπεδα βιταμίνης Ε με αρνητικές συνέπειες στη φωτοπροστατευτική για το δέρμα δράση της, ενισχύοντας τη φωτογήρανση. Αν και η τοπική εφαρμογή βιταμίνης Ε δεν έδειξε αξιοσημείωτη φωτοπροστατευτική δράση έναντι της υπεριώδους ακτινοβολίας, ωστόσο η από του στόματος λήψη διατροφικών και συμπληρωματικών ποσοτήτων 400IU καθημερινά, ενίσχυσε σημαντικά την αντιοξειδωτική δράση στα κύτταρα του δέρματος.3

Τα  ω-λιπαρά οξέα είναι ταυτισμένα στην πλειοψηφία τους με τα ω-3 τα οποία βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες σε συγκεκριμένα είδη ψαριών. Αν και το καλοκαίρι πιστεύεται ότι η λήψη τους δεν είναι απαραίτητη, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν αποδεικνύεται από πουθενά και οι συμπληρωματικές πηγές κρίνονται επίσης ωφέλιμες, καθώς εκτός των άλλων είναι γνωστά για την αντιφλεγμονώδη και αντιμικροβιακή τους δράση στον επιδερμικό ιστό. Τα ω-3 λιπαρά οξέα, έχουν δείξει οι μελέτες χρόνων, ό,τι, επιταχύνουν την επούλωση του ερεθισμένου και κατεστραμμένου από την ηλιακή ακτινοβολία δέρματος, ανακουφίζοντας από την ξηρότητα και διατηρώντας την ελαστικότητά του.4

Η διαρκής ενυδάτωση και η συμπληρωματική λήψη ηλεκτρολυτών κατά τη διάρκεια της ημέρας, κρίνεται επιβεβλημένη κατά του καλοκαιρινούς μήνες καθώς η αφυδάτωση λόγω της υψηλής θερμοκρασίας και της έντονης εφίδρωσης, μπορεί να επιφέρει απώλεια της ομοιοστατικής ισορροπίας στον οργανισμό και είναι κάτι το οποίο πρέπει να αποφευχθεί. Η καθημερινή ληψη Μαγνησίου και Καλίου διασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό τη φυσιολογική καρδιακή λειτουργία και προφυλάσσει τους μύες από τραυματισμούς και έντονη κόπωση κάτι το οποίο σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί εύκολα να συμβεί, όχι μόνο σε γηραιότερο πληθυσμό που βρίσκεται υπό φαρμακευτική αγωγή αλλά και σε υγιείς. Συνεπώς καθημερινή λήψη ηλεκτρολυτών είναι κάτι περισσότερο από ευεργετική όταν η λήψη υγρών δεν επαρκεί να καλύψει τις ανάγκες του οργανισμού.

Ο  ψευδάργυρος, είναι ένα απαραίτητο μεταλλικό στοιχείο, το οποίο ο ανθρώπινος οργανισμός χρησιμοποιεί για να συνθέσει πάνω από 3000 πρωτεΐνες, όπως ένζυμα, πυρηνικούς παράγοντες και ορμόνες. Αντιοξειδωτικά ένζυμα που υπάρχουν σε μεγάλη ποσότητα και αυξημένη λειτουργικότητα στο δέρμα, καταναλώνουν διαρκώς ψευδάργυρο για να προστατέψουν τα μελανοκύτταρα του δέρματος από την καταστροφή που προκαλεί η ηλιακή ακτινοβολία λόγω οξειδωτικών βλαβών. Συνεπώς η λήψη τόσο από τις τροφές όσο και από συμπληρωματικές πηγές κρίνεται ωφέλιμη στην προστασία τόσο του δέρματος όσο και του τριχωτού της κεφαλής κατά τους καλοκαιρινούς μήνες όπου η έκθεση στον ήλιο είναι παρατεταμένης διάρκειας.5

Η έκθεση του δέρματος στην υπεριώδη ακτινοβολία πυροδοτεί φλεγμονή και οι μελέτες υποδεικνύουν τοπικές (δερματικές) και συστηματικές (εντερικές) αλλαγές και απώλειες στο ανθρώπινο μικροβίωμα μετά την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Πράγμα το οποίο σημαίνει ότι ο οργανισμός γίνεται πιο ευάλωτος στη μικροβιακή έκθεση, πιο ευπαθής σε λοιμώξεις αλλά και πιο ευαίσθητος δερματικές βλάβες και αλλοιώσεις. Η λήψη προβιοτικών και πρεβιοτικών δημιουργεί τους καλοκαιρινούς μήνες μία απαραίτητη αντιβακτηριδιακή ασπίδα προστασίας όχι μόνο για το γαστρεντερικό αλλά και για τη λειτουργία και ακεραιότητα του δερματικού ιστού.6

Σε κάθε περίπτωση, η χρήση των συμπληρωμάτων διατροφής έχει να κάνει τόσο με γενικότερες όσο και με τις εξατομικευμένες ανάγκες του κάθε ένα από εμάς. Το όφελος τους είναι αναμφισβήτητο όσον αφορά την πρόληψη ασθενειών και η κάθε εποχή δημιουργεί μέσα από τις σωματικές δραστηριότητες του οργανισμού και την έκθεση σε παράγοντες κινδύνου τις δικές τις ανάγκες. Ο ήλιος, που τα τελευταία χρόνια από φίλος έχει γίνει εχθρός, είναι μία σημαντικότατη παράμετρος που το καλοκαίρι, οφείλουμε να προβληματιστούμε και να απευθυνθούμε στους ειδικούς, γιατρούς και φαρμακοποιούς, για να διασφαλίσουμε μία καλύτερη ποιότητα υγείας που όλοι επιζητούμε, μέσα όχι μόνο από τη διατροφή μας αλλά και από τα συμπυκνωμένα θρεπτικά συστατικά που αυτή μπορεί να μας παρέχει συμπληρωματικά. Η επιλογή πάντα θα βρίσκεται στο χέρι μας και οι συστάσεις των ειδικών θα είναι πάντα δίπλα για να μας καθοδηγούν.

Η επιστημονική ομάδα του Pharmaspot.gr

1. Nutrients. 2017 Aug; 9(8): 866.
Published online 2017 Aug 12. doi: 10.3390/nu9080866
2. Molecules. 2022 Sep; 27(18): 6005.
Published online 2022 Sep 15. doi: 10.3390/molecules27186005
3. Nutrients. 2010 Aug; 2(8): 903–928.
Published online 2010 Aug 24. doi: 10.3390/nu2080903
4. Medicina (Kaunas). 2024 Jan; 60(1): 68.
Published online 2023 Dec 29. doi: 10.3390/medicina60010068
5. Cureus. 2022 Aug; 14(8): e28516.
Published online 2022 Aug 28. doi: 10.7759/cureus.28516
6. Nutrients. 2020 Jun; 12(6): 1795.
Published online 2020 Jun 17. doi: 10.3390/nu12061795